Văn hóa ứng xử

Văn hóa ứng xử là hành vi giao tiếp và đối nhân xử thế ở đời. Nó thể hiện mức độ học vấn và nhận thức cá nhân, suy rộng ra là của một cộng đồng dân tộc. Qua đó mà thấy được xã hội văn minh hay lạc hậu như thế nào. Hành vi ứng xử của con người hình thành do thói quen hằng ngày, được quyết định bởi luật pháp và phong tục. Có nghĩa là sự giao thoa giữa hiện tại (luật pháp xã hội họ đang sống) và quá khứ (phong tục, tập quán).

Ở nước ta, tư tưởng Đạo Khổng đã ăn sâu vào nhận thức và văn hóa ngàn đời, cho nên người Việt bị ảnh hưởng rất lớn bởi hệ thống lễ giáo chặt chẽ này. Đó là sự tôn sư trọng đạo, kính trên nhường dưới, quan hệ quân thần, phụ tử…; tuy mang nặng tính đẳng cấp, nhưng giáo lý nho giáo đề cao cái nhân nghĩa ở đời, rất đáng được xem trọng. Mỗi dân tộc, vùng miền đều có những hành vi giao tiếp khác nhau, tùy thuộc vào văn hóa và tập quán. Ví như người Châu Âu thì ôm hôn và bắt tay khi gặp nhau. Trong hoàn cảnh tương tự, người Trung Quốc chắp tay, người Nhật thì cúi chào chẳng hạn.

Bên cạnh sự ảnh hưởng nho giáo, người Việt ta cũng coi trọng lối ứng xử tình nghĩa, có trước có sau. Triết lý sống đó đầy nhân ái, thấm đẫm tình người. Cha ông ta luôn đề cao nét đẹp trong giao tiếp. Ca dao Việt Nam có câu:

Lời nói chẳng mất tiền mua

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

Văn hóa ứng xử của người Việt xưa thể hiện qua tập quán hồn hậu, bằng những câu ca giao, tục ngữ ngắn gọn mà súc tích. Ví như:

“Công cha như núi thái sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra

Một lòng thờ mẹ kính cha

Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”.

Hoặc:

“Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”.

Hay là:

“Thương người như thể thương thân”…

Đó chẳng phải là nói về cái lẽ sống ở đời sao? Rất ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thuộc và khắc cốt ghi tâm. Nếu chịu khó tìm tòi ca dao, tục ngữ thì một con người Việt Nam đã có được vốn văn hóa ứng xử rất phong phú. Thiết nghĩ, những quan niệm đó đều rất tiến bộ và nhân văn. Điều mà chúng ta có thể thấy được trong bất kỳ một xã hội dân chủ và văn minh nào thời nay.

Văn hóa ứng xử là sản phẩm của xã hội và môi trường chính trị, bao gồm yếu tố lịch sử và hiện tại. Nói cách khác, thông qua văn hóa ứng xử, người ta có thể biết được lịch sử và văn hóa dân tộc, cho nên nó là những gì tinh túy nhất của con người vậy.

 

Lấy từ Internet