Cayxỏn Phômvihản tiểu sử và sự nghiệp
Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia vừa xuất bản cuốn sách quý: “Cayxỏn Phômvihản Tiểu sử và sự nghiệp” của Phó giáo sư, Tiến sĩ Đức Vượng, nguyên chuyên gia Việt Nam tại Lào. Cuốn sách ghi cảm tưởng của người đọc đầu tiên là đồng chí Xamản Vinhakệt, Ủy viên Bộ Chính trị, Phụ trách Chỉ đạo tư tưởng, lý luận, văn hóa Đảng Nhân dân cách mạng Lào.
Sách dày 335 trang, gồm 6 chương, phản ánh về thời thanh niên sôi nổi, tuổi trẻ chí lớn của đồng chí Cayxỏn Phômvihản; những năm, tháng đồng chí tham gia cuộc vận động giải phóng dân tộc Lào; cùng Trung ương Đảng lãnh đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước Lào.
Đồng chí Cayxỏn Phômvihản sinh ngày 13-12-1920, tại bản Naxeng, huyện Khămthạbuni, tỉnh Xavẳnnakhệt, Lào. Năm 1935, Cayxỏn Phômvihản, với tên gọi Nguyễn Trí Mưu, rời quê hương lên đường đi Hà Nội, Việt Nam để dự thi vào Trường Bưởi (nay là Trường phổ thông trung học Chu Văn An, Hà Nội). Trong những ngày học tại Trường Bưởi, Đồng chí đã giác ngộ cách mạng theo đường lối của Đảng Cộng sản Đông Dương và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Là một trí thức yêu nước, rất có tâm huyết với nhân dân các bộ tộc Lào, Đồng chí luôn luôn phấn đấu không mệt mỏi vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc; đã cống hiến sức lực, trí tuệ, tài năng vào việc lãnh đạo và chỉ huy các lực lượng vũ trang cách mạng Lào đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Đồng chí đã cùng với các nhà lãnh đạo cách mạng Lào tổ chức ra Đảng Nhân dân Lào (nay là Đảng Nhân dân cách mạng Lào) vào năm 1955 trên cơ sở Đảng bộ Lào thuộc Đảng Cộng sản Đông Dương; là người lãnh đạo cao nhất, đầu tiên của Đảng Nhân dân Lào, rồi Tổng Bí thư, Chủ tịch Đảng đầu tiên của Đảng Nhân dân cách mạng Lào.
Đồng chí có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng Đảng Nhân dân cách mạng Lào. Với cương vị Chủ tịch nước, Đồng chí đã có nhiều đóng góp trong việc xây dựng nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hòa bình, độc lập và xã hội chủ nghĩa.
Trong sự nghiệp đổi mới của Lào, Đồng chí có nhiều đóng góp quan trọng. Quan điểm đổi mới của Đồng chí là đổi mới toàn diện, có nguyên tắc, từng bước vững chắc, không nóng vội, có tính toán cẩn thận, không lấy ý chí chủ quan hay cho điều kiện thực tế ở Lào, dựa vào sức mình là chính, đồng thời tranh thủ sự hợp tác quốc tế, nhằm tạo sự thay đổi tích cực trong sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, thúc đẩy kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển.
Là một trong những nhà hoạt động quốc tế tích cực của Đảng và Nhà nước Lào, Đồng chí luôn luôn nêu cao tinh thần quốc tế trong sáng, đóng góp nhiệt tình vào sự nghiệp đấu tranh của nhân dân thế giới nhằm vươn tới một nền hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc. Hoạt động quốc tế của Đồng chí đã góp phần quan trọng nâng cao vị thế của nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào trên trường quốc tế.
Đồng chí luôn luôn chăm lo mối tình đoàn kết, thủy chung son sắt, quan hệ đặc biệt Lào – Việt Nam. Đồng chí nói: “Thắng lợi của cách mạng nước ta cũng là thắng lợi của tình đoàn kết chiến đấu chặt chẽ giữa cách mạng của ba nước Đông Dương. Trong mấy chục năm qua, ba dân tộc chúng ta cùng chung một chiến hào chống thực dân Pháp và trên tuyến đầu chống Mỹ, đã kề vai, sát cánh, chiến đấu hỗ trợ nhau, hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa, sản sẻ với nhau những khó khăn, tạo cho nhau những thuận lợi, khích lệ động viên nhau. Đó là sự hợp đồng chiến đấu theo tinh thần anh em và tình đồng chí giữa cách mạng ba nước; đó cũng là mối quan hệ quốc tế trong sáng và mẫu mực”. “Nhân dân Lào chúng tôi vô cùng hãnh diễn có nhân dân Việt Nam anh hùng vừa là đồng chí vừa là anh em thân thiết của mình”(1). Mối quan hệ Lào – Việt Nam được bắt nguồn từ nền móng tư tưởng vững chắc do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản xây dựng là mối quan hệ đặc biệt, hợp tác toàn diện, trước sau như một, không bao giờ thay đổi.
Bằng một lối viết chặt chẽ, sinh động, với phương pháp trình bày diễn dịch và quy nạp, cuốn sách “Cayxỏn Phômvihản Tiểu sử và sự nghiệp” đã làm sống lại cuộc đời hoạt động của nhà cách mạng chuyên nghiệp Cayxỏn Phômvihản, và qua cuốn sách, phong trào cách mạng của nhân dân các bộ tộc Lào nổi lên như một bản anh hùng ca sáng chói trong cuộc đấu ranh giải phóng nước Lào.
Đồng chí Xamản Vinhakệt viết: “Là người Việt Nam đầu tiên và cũng là người nước ngoài đầu tiên viết sách về Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản, cuốn sách “Cayxỏn Phômvihản – Tiểu sử và sự nghiệp” (1920-1992) của tác giả Đức Vượng đã phản ánh được một cách cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của đồng chí Cayxỏn Phômvihản”.
Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào đang phối hợp chặt chẽ thực hiện các công trình nghiên cứu về quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào, biên soạn lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào; biên soạn hồi ký quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào; biên soạn biên niên sự kiện lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào; xuất bản tập sách ảnh về quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào; làm những cuốn phim tài liệu về quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào. Cuốn sách này sẽ góp phần cung cấp những luận cứ khoa học và tài liệu lịch sử để thực hiện những công trình trên. Cuốn sách được xuất bản vào dịp kỷ niệm lần thứ 88 ngày sinh Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản (13-12-1920 – 13-12-1992).
(1) Cayxỏn Phômvihản: Xây dựng một nước Lào hòa bình, độc lập và xã hội chủ nghĩa, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1978, tr.42,65.
